Ô tô là phương tiện di chuyển rất phổ biến hiện nay, cấu tạo ô tô thường rất phức tạp. Nếu bạn là một tay lái mới, hãy trang bị cho mình những hiểu biết cơ bản về bản chất và cơ cấu các thành phần chính của ô tô, từ đó đảm bảo sự an toàn và hiệu quả trong quá trình vận hành xe.
Động cơ ô tô
Cấu tạo xe ô tô rất phức tạp, trong đó phần động cơ ô tô là phức tạp nhất. Động cơ ô tô là bộ phận có chức năng chuyển đổi các dạng năng lượng khác nhau như nhiệt năng (động cơ đốt trong) hay điện năng (động cơ điện) thành cơ năng. Nguồn năng lượng cơ học này sẽ cung cấp công suất, mô men xoắn đến các bánh xe, nhờ quá trình đó mà xe có thể di chuyển được.
Tuỳ vào thiết kế của từng loại xe mà phần động cơ có thể được đặt ở trước xe, giữa xe hoặc thậm chí phía sau xe. Động cơ ô tô bao gồm rất nhiều bộ phận, chi tiết phức tạp khác như: bugi, hệ thống van nạp và xả, piston, thanh truyền, trục khuỷu,…
Có rất nhiều loại động cơ cô tô, tuy nhiên loại được sử dụng nhiều nhất là động cơ đốt trong 4 kỳ. Hiện nay, trên thị trường cũng có thêm các loại động cơ “xanh” nhưng động cơ điện hay động cơ hybrid, đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, và có xu hướng thay thế động cơ đốt trong trong tương lai.
Động cơ ô tô là bộ phận có cấu tạo phức tạp nhất trên xe
Ngoại thất ô tô
Cấu tạo ô tô bao gồm các bộ phận bên trong và các bộ phận bên ngoài. Ngoại thất ô tô là các bộ phận bên ngoài của xe bao gồm các phần sau:
Lưới tản nhiệt
Đây là nơi cho phép không khí từ bên ngoài đi và trong khoang máy, nhờ đó có thể cung cấp khí nạp cho động cơ ô tô vận hành. Lưới tản nhiệt cũng đồng thời hỗ trợ quá trình giảm nhiệt, làm mát khoang máy trong quá trình động cơ hoạt động. Bên cạnh đó, lưới tản nhiệt cũng là một trong các bộ phận của xe ô tô ảnh hưởng rất lớn đến tính thẩm mỹ của xe. Mỗi loại xe sẽ có một kiểu lưới tản nhiệt khác nhau, có thể gắn liền với thân xe hoặc là một bộ phận riêng, làm bằng nhựa.
Cản xe
Đây là chi tiết được lắp bao bọc phần dưới đầu xe (gọi là cản trước) và phần dưới đuôi xe (gọi là cản sau). Cản xe nhằm mục đích giảm thiểu các tổn hại cho xe nếu xảy ra va chạm từ phía trước hoặc phía sau. Cản xe có thể được làm bằng kim loại, liền khối với thân xe, hay bằng nhựa.
Nắp Capo
Là một tấm kim loại được lắp ở đầu xe, lái xe có thể điều chỉnh đóng/mở. Phía dưới nắp capo là khoang động cơ, trái tim chiếc của xe. Nắp capo giúp bảo vệ, che chắn cho khoang động cơ, và đồng thời cũng làm tăng tính thẩm mỹ cho xe. Lắp đặt nắp capo sẽ giúp việc kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa các bộ phận bên trong khoang máy được thuận tiện và dễ dàng hơn.
Cần gạt nước
Là một bộ phận được lắp trước kính chắn gió của xe ô tô, có chức năng loại bỏ nước mưa và bụi bẩn dính trên kính, giúp cho người điều khiển xe có tầm nhìn tốt nhất, đặc biệt là khi xe di chuyển trong điều kiện thời tiết xấu.
Hệ thống đèn
Là hệ thống bao gồm có đèn chiếu sáng phía trước (có chế độ chiếu xa & gần), đèn xi nhan (phía trước, phía sau và trên gương chiếu hậu), đèn định vị ban ngày, đèn sương mù, đèn hậu, đèn lùi, đèn phanh trên cao… Tuỳ theo công dụng mà mỗi loại đèn khác nhau lại có cấu tạo và đặc điểm khác nhau.
Hệ thống kính xe
Hệ thống kính xe giúp che chắn mưa gió, bụi bẩn… có thể tác động hoặc bám vào xe trong quá trình di chuyển. Kính xe gồm có phần kính chắn gió phía trước, phần kính hậu ở phía sau và các kính hai bên cửa sổ.
Hệ thống cửa xe
Hệ thống cửa xe giúp người trên xe đóng/mở lối ra/lối vào xe. Ngoài các cửa ở hai bên hông, trên xe ô tô còn có thêm cửa sau hoặc cửa cốp xe, cửa sổ trời.
Gương chiếu hậu
Gương chiếu hậu là bộ phận ngoài được lắp đặt ở hai bên của xe trên chân trụ A hoặc gần trụ A. Gương có tác dụng giúp người lái xe quan sát được hai bên hông và khu vực gần đuôi xe, giúp lái xe căn chỉnh và lái xe an toàn.
>>> Có thể bạn quan tâm: Mâm xe là gì?
Ngoài các bộ phận trên thì ngoại thất ô tô còn bao gồm các bộ phận khác như: chắn bùn, ăng ten, nắp bình xăng,…
Động cơ ô tô là bộ phận có cấu tạo phức tạp nhất trên xe
Nội thất ô tô
Nội thất là các phần cấu tạo ô tô ở bên trong bao gồm:
Vô lăng
Vô lăng là một bộ phận thuộc hệ thống lái. Thông qua điều khiển vô lăng, tài xế có thể lái xe di chuyển theo đúng hướng. Hiện nay, các nhà sản xuất còn tích hợp bên trên vô lăng rất nhiều phím chức năng như còi xe, điều khiển nghe/gọi, âm thanh, chế độ, Cruise Control… Phía sau vô lăng được lắp đặt cần điều khiển đèn xe, cần điều khiển gạt mưa. Một số xe còn có thêm lẫy chuyển số.
Bảng đồng hồ
Bảng đồng hồ được lắp đặt phía sau vô lăng, đây là nơi hiển thị các thông số quan trọng như: vận tốc xe, vòng tua máy, nhiệt độ nước làm mát động cơ, lượng nhiên liệu hiện có, quãng đường xe đã chạy… Ngoài ra, trên bảng đồng hồ còn có hệ thống đèn cảnh báo lỗi hoặc cảnh báo tình huống nguy hiểm, thông báo tình trạng hoạt động của các tính năng và chế độ lái…
Cần số
Cần số thường được lắp đặt ở bệ trung tâm – khu vực nằm giữa ghế lái và ghế hành khách phía trước. Thông qua điều khiển cần số, người lái có thể sang số, điều chỉnh sự ăn khớp của các bánh răng bên trong hộp số nhằm mục đích thay đổi tốc độ di chuyển của xe hay lựa chọn một chế độ lái phù hợp.
Phanh tay
Phanh tay của xe ô tô có 2 dạng là phanh tay cơ (cần gạt) và phanh tay điện tử (nút bấm) giúp người điều khiển xe có thể khoá/mở phanh tay khi cần.
>>> Tham khảo thêm bài viết: Má Phanh Ô Tô
Bàn đạp điều khiển
Với các loại xe số tự động, phía dưới sàn xe sẽ chỉ có bàn đạp ga (bên phải) và bàn đạp phanh (ở giữa). Còn các loại xe số sàn sẽ có thêm bàn đạp côn – ly hợp (bên trái).
Bảng điều khiển
Bảng điều khiển trung tâm (taplo) là nơi có hệ thống điều khiển của hầu hết tất cả các thiết bị trên xe như ổ khoá/nút bấm khởi động xe, màn hình giải trí, loa, máy điều hoà, máy sấy/sưởi kính, máy sưởi/làm mát ghế…
Hệ thống ghế ngồi
Hệ thống ghế ngồi là các ghế đệm, được bọc da hoặc bọc nỉ trên xe. Ghế lái và ghế hành khách ở phía trước có thể chỉnh điện hoặc chỉnh cơ theo nhiều hướng linh hoạt. Còn các hàng ghế ở phía sau cũng có thể được điều chỉnh gập/ngả.
Gương chiếu hậu bên trong
Gương chiếu hậu phía bên trong xe được lắp ở gần vị trí trung tâm của cạnh trên kính chắn gió. Bộ phận này sẽ giúp người lái xe quan sát được không gian phía sau đuôi xe.
Nội thất ô tô bao gồm các phần cấu tạo ở bên trong xe
Hộp số ô tô
Hộp số là một bộ phận chính của hệ thống chuyển động trên xe. Nó đóng vai trò giúp truyền chuyển động quay từ động cơ đến hệ thống dẫn động (cầu dẫn động), tỷ số khi truyền sẽ thay đổi linh hoạt theo từng điều kiện mà xe vận hành. Động cơ của xe chỉ sinh ra công suất và mô men xoắn tối đa nên cần có hộp số để xe có thể tăng/ giảm tốc độ linh hoạt.
Hiện nay có 2 loại hộp số đó là hộp số sàn và hộp số tự động. Nhóm hộp số tự động lại bao gồm các loại khác nhau như hộp số tự động AT, vô cấp CVT, ly hợp kép DCT,… Mỗi loại đều có cấu tạo rất khác nhau.
Hộp số là một bộ phận chính của hệ thống chuyển động trên xe
Hệ thống dẫn động
Đây là hệ thống có nhiệm vụ nhận chuyển động từ hộp số và truyền tải đến các bánh xe chủ động. Hệ thống dẫn động có rất nhiều loại khác nhau như: dẫn động cầu trước (2 bánh trước), dẫn động cầu sau (2 bánh sau), dẫn động 2 cầu,…
Hệ thống dẫn động bao gồm bán trục hoặc cầu xe truyền lực từ hộp số đến các bánh xe chủ động, trục các đăng giúp truyền lực từ hộp số hay bộ vi sai đến các trục của bánh xe.
Hệ thống dẫn động có nhiệm vụ nhận chuyển động từ hộp số và truyền tải đến các bánh xe chủ động
Hệ thống treo
Là bộ phận có chức năng nâng đỡ toàn bộ phần thân của chiếc xe lên phía bên trên khung dầm. Hệ thống treo sẽ giúp xe di chuyển chắc chắn, ổn định và êm ái. Hệ thống này bao gồm: bộ phận đàn hồi, bộ phận dẫn hướng và bộ phận giảm chấn.
Hệ thống lái
Hệ thống này giúp dẫn hướng chuyển động của các bánh xe đi theo định hướng của người điều khiển xe. Hệ thống lái sẽ bao gồm 3 phần chính là: dẫn động lái, cơ cấu lái và trợ lực lái.
Hệ thống lái giúp dẫn hướng chuyển động của các bánh xe đi theo định hướng của người điều khiển xe
Hệ thống bánh xe ô tô
Đây là một trong những hệ thống quan trọng nhất trong các hệ thống trên xe ô tô. Nó có vai trò biến chuyển động quay truyền từ các bán trục/cầu xe thành chuyển động tịnh tiến, giúp cho xe di chuyển. Cấu tạo của các bánh xe sẽ bao gồm lazang (mâm) và lốp xe. Trong đó, lốp xe là bộ phận duy nhất được tiếp xúc với mặt đường. Lốp xe sẽ giúp giảm thiểu các va xóc đồng thời tạo độ bám khi xe chạy trên đường.
Hệ thống phanh ô tô
Đây là hệ thống giúp xe giảm tốc độ hoặc dừng hẳn khi cần. Có 2 loại phanh ô tô cơ bản là phanh đĩa và phanh tang trống. Bên cạnh hệ thống phanh chính đặt ở các bánh xe, các xe còn được trang bị thêm hệ thống phanh tay nhằm cố định xe đứng yên khi dừng lâu hoặc đậu đỗ xe.
Hệ thống điện ô tô
Đây là hệ thống được ví như “hệ thần kinh” của xe. Hệ thống này có chức năng tạo ra điện và cung cấp điện năng cho các hệ thống bên trong động cơ như hệ thống khởi động, hệ thống đánh lửa, hệ thống phun nhiên liệu, hệ thống điều khiển động cơ… Ngoài ra nó còn cấp điện cho hệ thống khác của xe.
Hệ thống an toàn ô tô
Là hệ thống nhằm đảm bảo an toàn cho người điều khiển và các hành khách trên xe. Công nghệ xe càng hiện đại thì sẽ càng được trang bị hệ thống an toàn tiên tiến nhất. Các tính năng an toàn cơ bản như: túi khí, dây an toàn, cảm biến hỗ trợ xe, chống bó cứng phanh, cân bằng điện tử, hỗ trợ khởi hành ngang dốc, camera 360 độ, chống va chạm,…
Hệ thống điều hoà ô tô
Đây là hệ thống nhằm nâng cao trải nghiệm của người dùng xe, giúp làm mát hoặc làm ấm không khí trên xe. Cấu tạo của điều hoà bao gồm: lốc điều hoà, dàn nóng, dàn lạnh, phin lọc ga,…
Khung thân xe ô tô
Đây là bộ phận đảm bảo kết cấu vững chắc cho xe ô tô. Khung thân xe sẽ nâng đỡ và liên kết tất cả các bộ phận của xe để tạo ra một chiếc xe hoàn chỉnh và đồng nhất. Hệ thống này sẽ quyết định tính thẩm mỹ, tính ổn định và an toàn khi xe di chuyển.
Khung thân xe ô tô là bộ phận đảm bảo kết cấu vững chắc cho xe
Cấu tạo ô tô thường rất phức tạp, tuy nhiên việc hiểu được các thành phần cấu tạo và chức năng của các thành phần đó khi điều khiển xe ô tô lại rất quan trọng. Trước khi tham gia giao thông, hãy đảm bảo bạn đã được trang bị đầy đủ các kiến thức về xe và kiến thức lái xe cần thiết, để có một hành trình lái xe an toàn và hiệu quả nhất.
Với mục tiêu giúp người sử dụng ô tô nắm được các thông tin về công nghệ ô tô và chi phí vận hành của chiếc xe mơ ước, Nuoixe.vn ra mắt Công cụ tính toán các chi phí sử dụng xe ô tô tại Việt Nam. Nếu bạn muốn hiểu thêm về công dụng và tham khảo các chi phí vận hành xe ô tô, hãy truy cập trang chủ của Nuôi xe để được hỗ trợ hiệu quả nhất.
