Xéc măng ô tô là gì? Xéc măng khí dùng để làm gì?

Xéc măng khí dùng để làm gì? Xéc măng khí là một loại xéc măng trên ô tô được dùng để bao bọc kín buồng đốt, giúp ngăn cách giữa không gian bên trong xi lanh (hay còn gọi là buồng đốt) với phần bên dưới của buồng đốt. Đây là một bộ phận quan trọng giúp đảm bảo xe hoạt động an toàn, ổn định. 

Xéc măng là gì? 

Xéc măng hay còn được nhiều người gọi là vòng găng. Nó là những vòng tròn hở thường được làm bằng kim loại và được đặt ở các rãnh đầu của piston.

Thời kỳ đầu khi ô tô mới được ra đời, các nhà sản xuất sử dụng các loại bao bì sợi gai dầu để bọc kín buồng cháy. Tuy nhiên, cách này làm tăng ma sát và rò rỉ nhiên liệu khiến động cơ nhanh chóng bị hư bỏng và tốn kém chi phí. Chính vì vậy, kỹ sư người Anh có tên John Ramsbottom đã phát minh ra xéc măng vào năm 1952 nhằm giải quyết hoàn toàn vấn đề này.

Xéc măng ô tô giúp xe hoạt động an toàn và ổn định

Vật liệu làm xéc măng

Để tránh xéc măng bị biến dạng hoặc gãy, đứt do hoạt động liên tục ở nhiệt độ cao, người ta thường làm bằng các vật liệu có hệ số ma sát và giãn nở thấp. Đồng thời, vật liệu này cũng đảm bảo về độ bền, độ cứng và độ đàn hồi tốt để tránh bị mài mòn khi hoạt động lâu dài.

Nguyên lý hoạt động

Khi hoạt động, xéc măng ô tô thường bị ma sát mạnh nên thường có xu hướng bung ra và ôm vào thành xi lanh. Theo đó, tại mỗi kỳ hút xéc măng ô tô sẽ di chuyển lên phía trên, bám sát thành trên của rãnh xéc măng. Còn trong kỳ xả và nén thì xéc măng lại di chuyển xuống và bám sát vào thành dưới của rãnh. Ở vị trí giữa rãnh thì xéc măng ô tô sẽ không nằm gần thành trên cũng như thành dưới của mà sẽ chuyển động qua lại tự do khi piston liên tục di chuyển.

Trong kỳ nổ thì áp suất nén sẽ khiến xéc măng di chuyển xuống đến sát cạnh dưới của rãnh để khí nén có thể di chuyển sang các khoảng trống một cách dễ dàng. Khi đó, khí nén sẽ tác động lực đẩy các xéc măng ô tô tiến sát về phía thành xi lanh, khiến cho chúng bung mạnh hết cỡ nhằm cao kín buồng cháy của động cơ.

Phân loại xéc măng ô tô

Xéc măng ô tô được chia làm 2 loại là xéc măng dầu và xéc măng khí với hình dạng và chức năng khác nhau.

Có hai loại xéc măng ô tô là xéc măng dầu và xéc măng khí

Xéc măng dầu

Xéc măng dầu xe ô tô là vòng nằm ở phía cuối cùng ngay bên dưới 2 vòng xéc măng khí. Xéc măng dầu được làm từ 2 vòng thép mỏng ở bên ngoài, ở chính giữa được đặt một vòng đàn hồi hướng tâm. Vòng đàn hồi này được thiết kế phay các khe rãnh, từ đó tạo thành những khe nhỏ trên bề mặt tiếp xúc với thành xi lanh. 

Xéc măng dầu gồm hai loại là:

• Xéc măng có lò xo

• Xéc măng loại 3 vòng

Trong quá trình hoạt động, piston đi lên trên sẽ kéo theo dầu nhớt từ cacte lên cùng, tay dên quay sẽ làm dầu bắn lên thành xilanh để bôi trơn piston, xi lanh và xéc măng, làm giảm ma sát của piston. Khi ấy, thành xilanh sẽ được bao quanh bởi một lớp nhớt. Trong khi đó, phần xilanh nằm dưới buồng đốt cũng sẽ bị đóng lại một lớp váng dầu nhớt. Xéc măng dầu sẽ có tác dụng gạt sạch lớp dầu nhớt còn đọng trên thành xi lanh và thải lại buồng máy phía dưới.

>>> Xem thêm: Dầu nhớt cho ô tô loại nào tốt

Xéc măng khí (hơi)

Xéc măng khí hay còn được gọi là xéc măng hơi sẽ gồm 2 loại:

• Xéc măng lửa: Đó là vòng nằm ở phía trên cùng của piston tính từ đỉnh đầu xuống. Khi hoạt động, xéc măng lửa chính là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với luồng khí cháy (hỗn hợp xăng). Tất cả các mặt của xéc măng lửa đều có màu trắng vì được mạ crom để tăng độ bền bỉ.

• Xéc măng ép: Thường được gọi là xéc măng làm kín. Nó là vòng thứ hai ngay phía dưới xéc măng lửa. Về hình dáng, xéc măng ép có hình dáng giống như xéc măng lửa nhưng có màu xám đậm. Nhà sản xuất có thể tùy chọn có mạ crom vào xéc măng ép hay không.

Xéc măng khí dùng để làm gì?

Vậy xéc măng khí dùng để làm gì? Có tác dụng như thế nào trong hoạt động của động cơ xe ô tô? Xéc măng khí được chế tạo và lắp đặt để đảm bảo 3 chức năng quan trọng bao gồm: Ngăn không khi rò rỉ giữa piston và thành xi lanh; điều chỉnh lượng dầu bôi trơn để chống trầy xước; tản nhiệt piston hoạt động.

Xéc măng khí là bộ phận vô cùng quan trọng của ô tô

Ngăn không khi rò rỉ giữa piston và thành xi lanh

Nếu khí đốt bị rò rỉ trong quá trình xe ô tô hoạt động sẽ gây lãng phí và tác động xấu đến các bộ phận khác như bị bám bẩn, cặn và mài mòn. Chính vì vậy, xéc măng khí được đưa vào để hạn chế tối đa những tác động xấu này. Xéc măng sẽ bao kín xi lanh và buồng đốt giúp ngăn cách khoảng không gian phía trong xilanh thành hai phần. Nhờ đó, khí đốt sẽ không bị rò rỉ vào khe hở giữa piston và xi lanh. 

Điều chỉnh dầu nhớt để chống trầy xước

Trong quá trình đánh lửa, piston sẽ di chuyển liên tục lên xuống với tần số lên đến hàng nghìn lần mỗi phút. Việc làm việc liên tục trong điều kiện nhiệt độ cao sẽ khiến cho lượng dầu nhớt giảm dần, khiến piston hoạt động không ổn định, dễ bị trầy xước, nhanh hỏng. Khi đó, xéc măng khí sẽ giúp điều chỉnh lượng dầu nhớt trong piston giúp nó hoạt động ổn định và trơn tru hơn.

Tản nhiệt động cơ, giúp piston hoạt động hiệu quả

Khi nhiên liệu bị đốt cháy, nhiệt độ có thể lên đến 300 độ C. Hoạt động liên tục trong thời gian dài ở điều kiện nhiệt độ cao như vậy có thể dẫn đến hỏng động cơ. Xéc măng có tác dụng truyền nhiệt từ piston sang xi lanh và điều chỉnh lượng nước làm mát giúp tản nhiệt động cơ, gia tăng độ bền bỉ.

Bên cạnh đó, xéc măng cũng giúp piston hoạt động ổn định, hiệu quả mà không bị nghiêng hay va đập vào xi lanh dẫn đến hỏng động cơ.

Xéc măng cần được bảo dưỡng thường xuyên

Trong quá trình hoạt động, xéc măng cũng dễ bị hư hỏng do tác động của nhiệt độ cao, dẫn đến hư hỏng động cơ ô tô. Chính vì vậy, chủ xe cũng cần đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo hư hỏng xéc măng để thay thế, bảo dưỡng kịp thời như: Lượng khí thải tăng cao đột ngột, dầu nhớt giảm, công suất động cơ thấp, khả năng tăng tốc kém... 

Khi xéc măng ô tô bị hỏng, bạn cần bảo dưỡng, thay thế tại các trung tâm, cửa hàng uy tín để đảm bảo chất lượng tránh gặp phải tình trạng hàng giả, công nghệ chất lượng dẫn đến những hệ luỵ khó lường.

Những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về Xéc măng ô tô và ý nghĩa xéc măng khí dùng để làm gì? Dù là một bộ phận tương đối nhỏ nhưng không thể thiếu giúp động cơ xe ô tô hoạt động an toàn, hiệu quả đồng thời giúp bạn tiết kiệm chi phí nhiên liệu, chi phí bảo dưỡng xe. 

Nhằm giúp người sử dụng ô tô nắm được các chi phí vận hành cho chiếc xe mơ ước, Nuôi Xe ra mắt Công cụ tính chi phí sử dụng xe hơi Việt Nam. Để tìm hiểu công cụ và tham khảo chi phí vận hành xe ô tô, bạn hãy truy cập trang chủ Nuôi xe để được đáp án cụ thể.

>>> Xem thêm: 

• Hướng dẫn cách vệ sinh máy lạnh xe ô tô
• Cách vệ sinh khoang máy ô tô
• 9 bước vệ sinh họng ga ô tô đúng cách