Van hằng nhiệt là bộ phận quan trọng trong hệ thống làm mát ô tô, giúp điều chỉnh nhiệt độ động cơ ở mức lý tưởng, đảm bảo xe hoạt động ổn định và tiết kiệm nhiên liệu. Cùng Nuôi Xe tìm hiểu chi tiết về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và những dấu hiệu nhận biết khi van hằng nhiệt gặp sự cố trong bài viết cập nhật năm 2026 này.
Nội dung bài viết
1. Thế nào là van hằng nhiệt?
Van hằng nhiệt là một bộ phận thuộc hệ thống điều khiển nhiệt độ chất lỏng trong xe ô tô. Dù có kích thước nhỏ bé, bộ phận này đóng vai trò then chốt trong hệ thống làm mát, giúp duy trì nhiệt độ động cơ ổn định. Điều này không chỉ giúp xe tiết kiệm nhiên liệu mà còn góp phần gia tăng tuổi thọ cho động cơ.
Vị trí của van hằng nhiệt thường nằm giữa két nước và ống dẫn từ động cơ. Tại đây, van có nhiệm vụ điều chỉnh nhiệt độ nước làm mát trước khi lưu thông vào động cơ, đảm bảo động cơ luôn hoạt động trong ngưỡng an toàn.
2. Cấu tạo và nguyên lý vận hành của van hằng nhiệt ô tô
Hiểu rõ cấu tạo chi tiết sẽ giúp chúng ta nắm bắt được nguyên lý hoạt động của van hằng nhiệt trong hệ thống làm mát của ô tô.
2.1. Cấu tạo chi tiết
Một van hằng nhiệt bao gồm các bộ phận chính sau:
- Van chính: Kiểm soát dòng chảy của chất lỏng làm mát. Van sẽ tự động mở để nước làm mát lưu thông đến bộ tản nhiệt khi nhiệt độ hệ thống tăng cao.
- Van thứ cấp: Điều chỉnh dòng chảy của chất lỏng đi vào bộ tản nhiệt. Khi van mở, nước làm mát được phép lưu thông đến bộ tản nhiệt. Ngược lại, khi van đóng, nước làm mát không đến bộ tản nhiệt, dẫn đến tình trạng động cơ nóng lên đột ngột.
- Xi lanh nạp: Chứa sáp giãn nở vì nhiệt. Khi nhiệt độ tăng, sáp hóa lỏng và đẩy van chính mở ra, cho phép nước làm mát đi vào bộ tản nhiệt. Khi nhiệt độ giảm, sáp co lại, van đóng lại.
- Con dấu: Đảm nhiệm vai trò như một van khóa, ngăn dòng chảy qua van chính vào bộ tản nhiệt.
- Lò xo: Đưa van về trạng thái đóng khi nhiệt độ nước làm mát xuống thấp.
2.2. Nguyên lý vận hành van hằng nhiệt trên ô tô
Van hằng nhiệt chỉ bắt đầu hoạt động khi nhiệt độ chất lỏng trong động cơ đạt mức khoảng 87 đến 102 độ C. Sau khi xe khởi động và vận hành, động cơ sẽ nóng lên, kích hoạt hệ thống làm mát và van điều nhiệt sẽ mở ra để hạ nhiệt.
Khi nhiệt độ nước làm mát dưới 87 độ C, van sẽ bị lò xo giữ ở trạng thái đóng. Khi nhiệt độ vượt quá 87 độ C, thành phần Parafin trong dầu hỏa bên trong xi lanh sẽ giãn nở, ép lò xo, làm van mở ra. Lúc này, nước làm mát sẽ chảy vào két nước để điều chỉnh nhiệt độ động cơ.
- Vì sao Hệ thống làm mát bằng không khí không còn được sử dụng
- Hệ thống làm mát bằng nước hiệu quả không
3. Công dụng của van hằng nhiệt với ô tô
Van hằng nhiệt đóng vai trò thiết yếu trong việc đảm bảo xe ô tô vận hành trơn tru và an toàn. Chức năng chính của bộ phận này là điều hòa và điều chỉnh nhiệt độ động cơ một cách hiệu quả.
Với 5 bộ phận cấu thành, mỗi bộ phận của van hằng nhiệt đều có chức năng riêng biệt. Lò xo giúp điều chỉnh trạng thái đóng mở của van chính. Van chính, với nhiệm vụ điều chỉnh lượng nước làm mát vào bộ tản nhiệt, đảm bảo bộ phận này luôn duy trì nhiệt độ ổn định.
4. Dấu hiệu nhận biết van hằng nhiệt gặp trục trặc và cách kiểm tra
Trong quá trình hoạt động liên tục để kiểm soát nhiệt độ, van hằng nhiệt có thể gặp phải tình trạng hư hỏng và cần được bảo trì, bảo dưỡng định kỳ. Nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường sẽ giúp bạn khắc phục kịp thời.
4.1. Dấu hiệu nhận biết
Khi van hằng nhiệt bị lỗi, ô tô thường xuất hiện các dấu hiệu sau:
- Động cơ nóng đột ngột: Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy van có thể đã bị kẹt ở trạng thái đóng, ngăn cản nước làm mát lưu thông đến bộ tản nhiệt. Nguyên nhân có thể do lò xo mất đàn hồi hoặc van chính bị kẹt. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đây cũng có thể là triệu chứng của các vấn đề khác trong hệ thống làm mát như hỏng bơm nước hay thiếu nước làm mát.
- Động cơ có nhiệt độ nóng lạnh bất thường: Theo dõi đồng hồ nhiệt độ trên bảng điều khiển. Nếu kim nhiệt đột ngột giảm xuống, bạn cần kiểm tra ngay van hằng nhiệt.
- Chất làm mát bị rò rỉ: Khi van hằng nhiệt hỏng, tình trạng rò rỉ chất làm mát ra ngoài là khá phổ biến. Nếu xe của bạn có dấu hiệu chảy dầu hoặc rò rỉ chất lỏng, hãy kiểm tra van hằng nhiệt, vì van bị đóng có thể gây tắc nghẽn và tràn chất lỏng.
4.2. Hướng dẫn kiểm tra van hằng nhiệt gặp lỗi
Nếu xe ô tô của bạn gặp phải các tình trạng như chất làm mát chảy xuống gầm, động cơ quá nóng hoặc đồng hồ nhiệt độ chỉ xuống thấp, có thể van hằng nhiệt đang gặp vấn đề. Để xác định chính xác, bạn cần lưu ý:
- Kiểm tra thời gian động cơ nóng lên: Xe có mất nhiều thời gian hơn bình thường để đạt đến nhiệt độ vận hành không?
- Kiểm tra lượng nước làm mát: Bổ sung nước làm mát nếu cần thiết.
- Thực hiện kiểm tra thực tế: Khởi động động cơ mà không di chuyển, mở nắp capo và tháo bộ tản nhiệt. Quan sát xem chất làm mát có chảy ra không. Nếu có, van có thể đã hỏng. Nếu không có chất làm mát chảy ra mà nhiệt độ động cơ vẫn tăng, bạn cần sửa chữa hoặc thay thế van hằng nhiệt.
Một cách kiểm tra khác là sử dụng nhiệt kế để đo nhiệt độ đầu xi lanh hoặc khối động cơ, sau đó so sánh với nhiệt độ của ống tản nhiệt. Nếu nhiệt độ động cơ tăng đột ngột mà nhiệt độ ống tản nhiệt không thay đổi, rất có thể van hằng nhiệt đã bị hỏng.
5. Bí quyết khắc phục van hằng nhiệt báo lỗi
Trong những tình huống khẩn cấp, khi phát hiện xe bị hỏng van hằng nhiệt, bạn có thể áp dụng các biện pháp xử lý sau:
- Nếu động cơ quá nóng hoặc quá nguội, van có thể không mở.
- Kiểm tra các đầu nối cung cấp điện và điện áp của xe nếu van hằng nhiệt không hoạt động.
- Thay thế van hằng nhiệt để đảm bảo hành trình di chuyển an toàn và bảo vệ các bộ phận khác của hệ thống làm mát và động cơ.
- Nếu van hằng nhiệt hỏng do hệ thống làm mát gặp vấn đề (ví dụ: cạn nước làm mát), hãy bổ sung thêm nước làm mát.
- Nếu động cơ có dấu hiệu nóng lên bất thường và nghi ngờ van hằng nhiệt lỗi, hãy kiểm tra và sửa cảm biến nhiệt độ động cơ.
6. Giá bán van hằng nhiệt các dòng xe
Thị trường hiện nay có đa dạng các loại van hằng nhiệt từ nhiều nhà sản xuất và lắp ráp khác nhau. Giá của bộ phận này sẽ tùy thuộc vào loại van và dòng xe cụ thể. Hầu hết các gara và trung tâm bảo dưỡng đều có sẵn linh kiện này, giúp bạn dễ dàng thay thế khi cần thiết.
Dưới đây là một số video hữu ích về hệ thống làm mát ô tô:
>>>> Có thể bạn quan tâm: Van PVC là gì? Cách nhận biết van PVC gặp vấn đề và vệ sinh.
Tóm lại, van hằng nhiệt đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc điều hòa nhiệt độ xe. Việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ sẽ giúp bảo vệ động cơ, kéo dài tuổi thọ xe và đảm bảo an toàn trên mọi hành trình. Bên cạnh đó, Nuoixe.vn cung cấp Công cụ tính toán chi phí sử dụng xe ô tô tại Việt Nam, giúp bạn dự trù và quản lý tài chính hiệu quả.
Tôi là Tạ Hải Long – Bằng niềm đam mê với ô tô và nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực review đánh giá xe. Hi vọng với những chia sẻ của tôi sẽ cung cấp những thông tin quan trọng và hữu ích tới bạn đọc về các dòng xe
