Cấu tạo van hằng nhiệt ô tô, nguyên lý và công dụng

Van hằng nhiệt là bộ phận quan trọng trong hệ thống làm mát. Van đóng mở để lưu chuyển nước làm mát đến bộ tản nhiệt khiến động cơ ổn định không quá nóng hay nguội. Vậy van hằng nhiệt có cấu tạo như thế nào và nguyên lý hoạt động của van ra sao?

Thế nào là van hằng nhiệt?

Van hằng nhiệt là gì? Van hằng nhiệt là van điều nhiệt thuộc bộ phận điều khiển nhiệt độ chất lỏng. 

Vậy van hằng nhiệt nằm ở đâu? Trong ô tô, bộ phận này là chi tiết nhỏ nhưng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống làm mát. Bởi van tham gia và việc điều chỉnh nhiệt độ động cơ ở mức ổn định. Nhờ đó, xe tiết kiệm được nhiên liệu và gia tăng tuổi thọ cho động cơ.

Van hằng nhiệt là bộ phận quan trong trong hệ thống làm mát của ô tô

Để điều chỉnh nhiệt độ thì van hằng nhiệt được đặt giữa két nước và ống dẫn từ động cơ. Từ đây, nước qua ống dẫn sẽ được thay đổi nhiệt độ phù hợp để động cơ không quá nóng, duy trì ở trạng thái an toàn nhất. 

Cấu tạo và nguyên lý vận hành của van hằng nhiệt ô tô

Van hằng nhiệt là một bộ phận nhỏ trong một hệ thống làm mát lớn thì có cấu tạo như thế nào? Từ cấu tạo, bạn sẽ biết được nguyên lý hoạt động của van trong hệ thống làm mát của ô tô.

Cấu tạo chi tiết

Một van hằng nhiệt bao gồm:

• Van chính là van kiểm soát dòng chảy của chất lỏng làm mát động cơ. Van tự động xả nước làm mát bộ tản nhiệt khi hệ thống làm mát có nhiệt độ tăng.

• Van thứ cấp là van kiểm soát dòng chảy chất lỏng đi vào bộ tản nhiệt. Khi van mở, nước được lưu thông đến bộ tản nhiệt. Khi van đóng, nước không lưu thông đến bộ tản nhiệt. Trường hợp, nước không lưu thông đến bộ tản nhiệt thì động cơ sẽ nóng một cách đột ngột.

• Xi lanh nạp là bộ phận dùng làm tan chảy sáp giãn nở vì nhiệt. Khi sáp hóa lỏng, van chính mở, nước làm mát được tiếp vào bộ tản nhiệt. Sáp sẽ về trạng thái rắn khi nước làm mát thấp khiến van xả của bộ tản nhiệt mở.

• Con dấu đóng vai trò như một van khóa dòng chảy đi qua van chính vào bộ tản nhiệt.

• Lò xo là bộ đưa van về trạng thái đóng khi nước làm mát có nhiệt độ thấp. 

Sơ đồ của van hằng nhiệt ô tô

Nguyên lý vận hành van hằng nhiệt trên ô tô

Dựa vào cấu tạo, van hằng nhiệt chỉ hoạt động khi nhiệt độ chất lỏng trong động cơ cao khoảng từ 87 đến 102 độ C. Sau khi xe khởi động và chạy một thời gian, động cơ sẽ nóng lên, hệ thống làm mát được kích hoạt, van điều nhiệt mở để làm mát.

Khi nhiệt độ của nước làm mát dưới 87 độ C, van được khóa bởi lò xo. Khi nước làm mát tăng lên trên 87 độ C thì dầu hỏa chứa thành phần Parafin giãn nỡ làm lò xo ép xuống, van mở và nước làm mát đi vào két, điều chỉnh nhiệt độ.

>>> Xem thêm:

• Vì sao Hệ thống làm mát bằng không khí không còn được sử dụng

•  Hệ thống làm mát bằng nước hiệu quả không

Công dụng của van hằng nhiệt với ô tô

Nhiều người thắc mắc van hằng nhiệt có tác dụng gì đối với ô tô? Khi nào van hằng nhiệt hoạt động.

Bộ phận làm mát của ô tô đóng vai trò quan trọng nên chi tiết này là bộ phận cần thiết giúp xe vận hành dễ dàng và an toàn. Điều hòa hay điều chỉnh nhiệt độ động cơ ô tô là nhiệm vụ chính của van. 

Van hằng nhiệt có 5 bộ phận chính, mỗi bộ phận đều đảm nhiệm vai trò riêng. Lò xo điều chỉnh trạng thái đóng mở của van chính. Van chính điều chỉnh lượng nước làm mát vào bộ tản nhiệt, đảm bảo bộ phận ổn định nhiệt độ. 

Van hằng nhiệt đặt trong hệ thống làm mát của ô tô

Dấu hiệu nhận biết van hằng nhiệt gặp trục trặc và cách kiểm tra

Khi xe chạy liên tục, động cơ nóng lên thì van hằng nhiệt sẽ hoạt động liên tục để kiểm soát nhiệt độ. Sau một thời gian, van hằng nhiệt sẽ có những dấu hiệu hư hỏng và cần bảo trì, bảo dưỡng. Làm thế nào để nhận biết van đang gặp vấn đề và cách giải quyết là gì?

Dấu hiệu nhận biết

Khi ô tô bị hỏng van hằng nhiệt thường xuất hiện một số dấu hiệu sau:

• Động cơ nóng đột ngột

Hiện tượng động cơ bị nóng lên là một trong dấu hiệu bộ phận này bị hỏng hay luôn ở trạng thái đóng, chất làm mát không vào bộ tản nhiệt được. Nguyên nhân có thể do lò xo không còn đàn hồi, van chính bị kẹt, con dấu đóng không tự mở,...

Tuy nhiên, van hằng nhiệt hỏng chỉ là một nguyên nhân khách quan. Xe bị gặp vấn đề động cơ tăng nhiệt lâu, chủ xe cần kiểm tra kỹ van, máy bơm nước, lượng nước làm mát hay toàn bộ hệ thống làm mát.

• Động cơ có nhiệt độ nóng lạnh bất thường

Trên bảng điều khiển ô tô thường gắn đồng hồ nhiệt độ để người lái dễ nắm bắt nhiệt độ động cơ xe. Theo dõi kim nhọn, nếu rơi xuống thì kiểm tra ngay van hằng nhiệt.

• Chất làm mát bị rò rỉ

Khi van hằng nhiệt bị hỏng thì chất làm mát sẽ bị rò rỉ ra ngoài. Khi thấy ô tô chạy dầu thì nên đi kiểm tra van hằng nhiệt có hoạt động bình thường không. Bởi van mà đóng, dòng chất lỏng làm mát không được lưu thông dẫn đến tắc và tràn. 

Van hằng nhiệt bị hỏng gây ra nóng động cơ

Hướng dẫn kiểm tra van hằng nhiệt gặp lỗi

Xe ô tô của bạn đang gặp các sự cố như:

• Chất làm mát chảy xuống gầm xe

• Động cơ nóng

• Đồng hồ nhiệt độ hướng mũi kim xuống dưới

Đây chỉ là một trong dấu hiệu phán đoán bộ phận này gặp lỗi, để xác định van có gặp vấn đề không thì chủ xe cần lưu ý:

• Kiểm tra nhiệt độ chính xác, thời gian xe nóng lên có lâu không?

• Lượng nước làm mát trong xe còn nhiều không. Nếu nước làm mát có dung tích ít thì cần bổ sung. 

• Chủ xe thực hiện các thao tác sau để kiểm tra: khởi động động cơ nhưng không di chuyển, mở nắp capo rồi tháo bộ tản nhiệt. 

• Sau đó chú ý quan sát, nước làm mát chảy ra hay không. Nếu chảy ra là van hỏng, không chảy ra mà đồng hồ nhiệt tăng thì cần thay và sửa chữa van hằng nhiệt

Cách kiểm tra nhiệt độ chất làm mát là chủ khởi động động cơ và đo nhiệt độ đầu xi lanh hoặc khối động cơ bằng nhiệt kế. Sau đó kiểm tra nhiệt độ của ống tản nhiệt. Khi thông số trên đồng hồ nhiệt độ tăng đột ngột mà nhiệt độ ống tản nhiệt không thay đổi thì chắc chắn van hằng nhiệt bị hỏng. Chủ xe nên đưa xe ra gara gần đó để sửa chữa hoặc thay thế.

Bí quyết khắc phục van hằng nhiệt báo lỗi

Kinh nghiệm lái xe cho thấy, trong những trường hợp cấp bách, bạn phát hiện xe của mình bị hỏng van hằng nhiệt thì áp dụng những cách xử lý dưới đây:

• Đo nhiệt độ của động cơ nóng hay nguội hơn bình thường thì van không mở.

• Van hằng nhiệt không hoạt động thì chủ xe cần kiểm gia những đầu nối cung cấp điện và điện áp của xe.

• Thay thế chi tiết này để đảm bảo hành trình di chuyển và không làm ảnh hưởng đến cả bộ làm mát và động cơ.

• Van hằng nhiệt hỏng đến từ hệ thống làm mát gặp vấn đề như cạn nước làm mát. Bạn nên bơm thêm nước làm mát vào hệ thống của xe.

• Sửa cảm biến nhiệt động cơ nếu thấy có dấu hiệu động cơ nóng lên, van hằng nhiệt bị lỗi. 

Van hằng nhiệt bị hỏng cần được thay thế kịp thời

Giá bán van hằng nhiệt các dòng xe

Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại van hằng nhiệt, mỗi hãng sản xuất và lắp ráp khác nhau. Giá của bộ phận này tùy thuộc vào loại và hãng xe. Hầu hết các gara, trung tâm bảo dưỡng của các hãng xe ô tô trên thế giới đều có sẵn. Khi cần thay thế, chủ xe mang ô tô đến cửa hàng để được tư vấn và sửa kịp thời.

>>> Có thể bạn quan tâm: Van pvc là gì? Cách nhận biết van PVC gặp vấn đề và vệ sinh

Như vậy, van hằng nhiệt đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nhiệt độ xe. Việc kiểm tra để bảo dưỡng góp phần bảo vệ động cơ, giúp tuổi thọ xe tăng và xe di chuyển an toàn hơn. Bên cạnh đó Nuoixe.vn ra mắt Công cụ tính các chi phí để sử dụng xe ô tô tại Việt Nam giúp bạn tính toán được chi phí để nuôi xe trong một tháng.